Bạn có thể sẽ lo lắng khi sẽ có những biểu hiện của sự hiếu động nhưng nếu so sánh trẻ với những đứa bé khác ở cùng độ tuổi bạn sẽ nhận ra đó là biểu hiện thông thường của trẻ ở độ tuổi này
Hấu hết trẻ đều có lúc trông như “hiếu động và lơ là” nhưng sự thật là sự lơ là và hiếu động là những dấu hiệu của hội chứng ADHD – rối loạn năng động, thiếu chú ý. Hội chứng chỉ xảy ra ở 1 đến 2 trẻ trong khoảng 20 trẻ dưới 12 tuổi. Trẻ bị hội chứng ADHD thường có biểu hiện thiếu tập trung, bốc đồng, hoạt động quá mức và không thể ngồi yên được. Chúng rất dễ bị xao nhãng, thường hành động 1 cách bốc đồng và gặp khó khăn trong việc tập trung khi lắng nghe hoặc theo dõi những sự kiện xảy ra quanh mình. Đồng thời chúng cũng gặp những vấn đề về giấc ngủ.
Đặc biệt khi con bạn đang chập chững biết đi, bạn có thể sẽ lo lắng khi sẽ có những biểu hiện của sự hiếu động nhưng nếu so sánh trẻ với những đứa bé khác ở cùng độ tuổi bạn sẽ nhận ra đó là biểu hiện thông thường của trẻ ở độ tuổi này. Ở vào giai đoạn từ 2 à3 tuổi trẻ thường rất hiếu động bốc đồng và thường dành thời gian cho việc tập trung rất ngắn. Tất cả trẻ đều trông có vẻ rất mau mắn và dễ bị sao nhãng. Ví dụ như khi chúng rất mệt hay rất hào hứng khi làm 1 việc gì đó đặc biệt hoặc trẻ lo đang lo lắng khi bị đặt ở 1 nơi lạ cùng những người lạ. Nhưng trẻ mắc hội chứng hiếu động thường có những biểu hiện hoạt động nhiều hơn dễ mất tập trung hơn và phấn kích hơn mức bình thường của những trẻ cùng lứa. Điều quan trong là những trẻ này trông có vẻ là không thể trật tự, im lặng được bất cứ ngày nào và thái độ của chúng sẽ tiếp diễn suốt những năm chúng đi học.
Mặc dù hầu hết với những trẻ hiếu động đều có trí tuệ bình thường, Chúng vẫn thường xuyên không biểu hiện tốt ở chương trình học. Đó là bởi chúng không thể tập trung hoặc theo dõi những chỉ dẫn ban đầu để hoàn thành bình thường. Chúng thường chậm hơn trong việc hình thành sự kìm chế tính bốc đồng và những cảm xúc của mình, Cũng như chậm hơn trong việc phát triển khả năng chú ý và tập trung. Khi ở độ tuổi thích hợp, chúng có xu hướng nói nhiều hơn, dễ bị xúc động, hay đòi hỏi, khó bảo và không tuân thủ mệnh lệnh hơn những đứa trẻ cùng tuổi. Hành vi của trẻ mắc hội chúng này thường sót lại sự không trưởng thành qua suốt thời thơ ấu và thời niên thiếu; chúng thường dẫn đến các rắc rối trong những việc mà chúng muốn làm ở nhà, ở trường và với bạn bè. Do không có được sự ủng hộ hay đối xử tử tế, trẻ bị hội chứng ADHD gặp khó khăn trong việc phát triển lòng tự trọng.
Hầu hết những trẻ bị hội chứng mất tập trung đều có các thành viên khác trong gia đình mắc căn bệnh tương tự, đó có lẽ là sự di truyền. Đôi khi triệu chứng có thể là vết tích còn sót lại của 1 căn bệnh về não hoặc sự cảm giác có hệ thống như viêm màng não, viêm não, hội chứng nhiễm độc còn của thai nhi hoặc trẻ bị đẻ non. Hầu hết trẻ bị hội chứng hiếu động thường không bị những căn bệnh nặng, tuy nhiên, hấu hết trẻ phải trải qua đau ốm để không có dấu hiệu hiếu động. Các bé trai thường có dấu hiệu mắc hội chứng ADHD nhiều hơn bé gái từ 2 à4 lần, không ai biết được nguyên nhân chính xác của sự khác biệt này.
Mặc dù đã có nhiều suy đoán rằng một số loại thực phẩm và chất phụ gia thực phẩm có liên quan đến ADHD, các nghiên cứu sâu rộng đã không chứng minh được có một sự liên quan đáng kể nào. trẻ em với những vấn đề này có xu hướng gợi ra sự tiêu cực, trừng phạt, và kiểm soát hồi đáp từ người lớn hoặc các bậc cha mẹ không thể hiểu được bản chất thật sự của tính hiếu động thái quá này. các trẻ em này, khi phải chịu sự chỉ trích nhiều, chỉ cảm thấy tiêu cực về mình.
bất kể các nguồn của sự hiếu động thái quá là gì, cách các vấn đề được nhận thức, hiểu, và giải quyết, và cách phụ huynh và giáo viên đáp ứng, có thể ảnh hưởng đến kết quả của đứa trẻ. bậc cha mẹ có cảm xúc lành mạnh và những người có kiến thức về nguyên tắc quản lý hành vi sẽ đạt được kết quả tốt nhất.
Khi nào phải gọi bác sĩ nhi khoa?
Quan sát con bạn cùng với những bé cùng độ tuổi trong khoảng một vài ngày hoặc vài tuần là cách tốt nhất để xác định nếu nó có xu hướng hiếu động thái quá. vì lý do này, những người chăm sóc cho trẻ ở trường mẫu giáo hoặc cô bảo mẫu có thể là nguồn thông tin tốt nhất của bạn. họ có thể cho bạn biết cách cư xử của bé trong một nhóm và liệu nó có hành vi nổi bật nào so với các trẻ khác ở cùng độ tuổi. Dấu hiệu cụ thể của ADHD bao gồm:
- Khó khăn trong việc tập trung đến các hoạt động mà những đứa trẻ khác ở cùng độ tuổi của nó thích thú
- Gặp khó khăn trong việc làm theo những chỉ dẫn dù đơn giản chỉ vì không chú ý
- Bốc đồng, chẳng hạn như liên tục chạy vào đường phố mà không nhìn, dành đồ chơi của trẻ em khác, chạy qua các khu vực không được phép mà không cân nhắc hậu quả.
- Những hoạt động vội vã không cần thiết, chẳng hạn như chạy và nhảy mà không có thời gian nghỉ ngơi
- Những thể hiện tình cảm bất ngờ, như khóc, giận dữ la hét, đánh, hoặc thất vọng không hợp lý
- Liên tục phạm lỗi vì không lắng nghe dù đã được nói “không” nhiều lần
Nếu bạn và những người khác nhận ra một vài trong những dấu hiệu cảnh báo diễn ra nhiều lần, phải tham khảo ý kiến bác sĩ nhi khoa của bạn. các bác sĩ sẽ tiến hành kiểm tra ADHD và sẽ xem xét cho con em để loại ra các nguyên nhân về bệnh lý, sau đó hoặc tiến hành kiểm tra thêm, hoặc giới thiệu bạn đến một bác sĩ nhi khoa hành vi phát triển, tâm lý học, hoặc bác sĩ tâm thần trẻ em cho một đánh giá chính thức hơn. nếu chuyên gia này xác định rằng con bạn mắc ADHD, các bác sĩ hay chuyên gia trị liệu có thể đề nghị một số chiến lược cụ thể cho việc quản lý hành vi của bé và có thể đề nghị bạn tìm hiểu về hệ thống các kỹ năng điều khiển hành vi của chính bạn, sử dụng liệu pháp hành vi/ đào tạo hành vi dành cho cha mẹ (xem thêm phần CÁCH ĐÁP ỨNG, dưới đây)
Việc sử dụng thuốc cũng có thể được đề nghị, tùy thuộc vào hiệu quả của các biện pháp trị liệu hành vi với bé. Trẻ ở tuổi chập chững và sắp đi học thay đổi rất nhanh, do đó những gì có vẻ như là vấn đề hành vi ở một thời điểm sẽ không còn nữa một vài tháng sau đó. Điều quan trọng là phải xem xét những hành vi diễn ra liên tục hơn sáu tháng.
Hãy ghi nhớ rằng thuốc chỉ được sử dụng trong những trường hợp nghiêm trọng, và chỉ sau khi đã thử các biện pháp kiểm soát hành vi của cha mẹ. thuốc ít khi được kê đơn cho trẻ em dưới ba tuổi. Học viện Nhi khoa Mỹ khuyên rằng trẻ em với ADHD nên có một bệnh sử toàn diện, lịch sử gia đình, và phải được khám sức khỏe trước khi bắt đầu điều trị bằng thuốc (đặc biệt, với loại gọi là thuốc “kích thích”). trong một số trường hợp, nếu bệnh sử hoặc kết quả kiểm tra thể chất đáng lo ngại, bác sĩ có thể tư vấn cho con bạn kiểm tra điện tâm đồ (một bài kiểm tra đo lường hoạt động của tim) trước khi kê đơn các loại thuốc này.
Là cha mẹ của một đứa trẻ với ADHD, bạn có thể nghe về phương pháp trị liệu “thay thế”, phần nhiều vẫn chưa được chứng minh và một vài trong số đó không hiệu quả. nên Nói chuyện với bác sĩ nhi khoa của bạn trước khi cho con bạn áp dụng bất kỳ liệu pháp thay thế.
Cách phản ứng
Nếu con bạn có dấu hiệu của ADHD, có nghĩa là bé không thể điều khiển hành vi của chính mình. Trong sự vội vàng và phấn khích của mình, bé có thể dễ gặp bị tai nạn hay phá hỏng các đồ vật. để chấn chỉnh một đứa trẻ hiếu động thái quá, bạn cần phải phản ứng một cách hiệu quả và mang tính xây dựng. Nếu biện pháp của bạn có hiệu quả, kết quả là hành vi của trẻ sẽ được cải thiện. Nếu biện pháp đó mang tính xây dựng, nó sẽ giúp phát triển lòng tự trọng của trẻ và làm cho bé dễ gần hơn. Phần tiếp theo (Biện pháp Kỷ luật hiệu quả- Effective Discipline) cung cấp một số ví dụ về phản ứng có hiệu quả và mang tính xây dựng cho những vấn đề thường gặp ở trẻ em hiếu động.
Điều quan trọng là phải phản ứng ngay lập tức bất cứ khi nào con bạn cư xử không đúng mực và để đảm bảo rằng tất cả mọi người xung quanh phản ứng lại với cùng một cách. kỷ luật có nghĩa là dạy bé cách tự kiểm soát. Nếu được thực hiện có hiệu quả, bạn sẽ ít khi cần phải sử dụng các hình phạt. Không nên đánh hay tát con bạn vì điều đó không khuyến khích nó kiểm soát bản thân mà có thể góp phần tạo nên một hình ảnh tiêu cực và oán hận về phía bạn, đồng thời, cách tiếp cận này nói với nó rằng chẳng có vấn đề gì khi tấn công người khác. Thay vào đó, xác định và chỉ ra những lần con bạn có những hành vi đúng mực (“nhận ra bé đang cư xử tốt”), và học cách chủ động bỏ qua những hành vi sai nhưng không nguy hiểm; phương pháp tiếp cận này có hiệu quả trong tương lai xa. trẻ em với ADHD có thể rất khó khăn để quản lý và phụ huynh có thể cần được giúp đỡ hay huấn luyện để có thể quản lý hiệu quả các hành vi của con em mình.